Pierwszy pełny rok działalności Uniwersyteckiego Centrum Obliczeniowego

Kilkanaście zespołów naukowych z Uniwersytetu w Białymstoku skorzystało w 2016 roku z możliwości jakie daje klaster obliczeniowy w Uniwersyteckim Centrum Obliczeniowym UwB (UCO). Warto podkreślić, że duża część zespołów realizowała projekty we współpracy z innymi instytucjami krajowymi (Uniwersytet Warszawski, Politechnika Łódzka) i zagranicznymi (z Litwy, Białorusi i Holandii). Moce obliczeniowe klastra UCO zostały wykorzystane m.in. do badań nad gazami bojowymi, przeżywalnością chorych na raka czy substancjami zawartymi w lekach przeciwbólowych.

UCO działa w systemie grantowym: naukowcy, którzy chcą skorzystać z obliczeń składają wniosek o utworzenie grantu obliczeniowego, zawierający m.in. opis badań oraz stosowanej metodologii obliczeniowej i wnioskowanych zasobów (czasu procesorów, pamięci dyskowej i oprogramowania). Moce obliczeniowe przydzielane są zgodnie z zapotrzebowaniem, automatycznie przez nadzorujący pracę klastra UCO system kolejkowy. Zespół Centrum oferuje też wsparcie merytoryczne w zakresie optymalizacji obliczeń.  

Moce obliczeniowe klastra UCO w 2016 r. zostały wykorzystywane do badań z zakresu informatyki (w tym bioinformatyki), chemii, matematyki, inżynierii materiałowej, fizyki i biologii. Swoje testowe obliczenia prowadzili też informatycy zajmujący się administrowaniem oraz nadzorem nad sprzętem i oprogramowaniem wykorzystywanym w Centrum.

Obliczenia to niezwykle ważna i pomocna metoda badań we współczesnej nauce. Jak podkreślają naukowcy, to dużo mniej kosztowny niż klasyczne eksperymenty, a jednocześnie bardzo efektywny sposób odkrywania i przewidywania mechanizmów i skutków różnych zjawisk chemicznych czy fizycznych. Modelowanie ma jeszcze jedną przewagę nad eksperymentowaniem: jest bezpieczne, nie wymaga bezpośredniego kontaktu z badanym materiałem.

Wśród projektów, które skorzystały z infrastruktury UCO w 2016 r., były m.in. badania nad chemicznymi gazami bojowymi zalegającymi w Bałtyku czy absorbcją związków zawartych w lekach przeciwbólowych, które wydalane z naszych organizmów trafiają do środowiska i zanieczyszczają je. Autorzy innego grantu obliczeniowego zajmowali się prognozowaniem przeżywalności pacjentów z nieoperacyjnym rakiem prostaty i wpływu wybranych leków, na podstawie danych z badań klinicznych.

Obliczenia prowadzone w UCO zostały wykorzystane już do 12 publikacji naukowych (publikowanych lub przyjętych do druku). Osiem z nich to publikacje w wysoko punktowanych czasopismach (25 i więcej punktów wg punktacji MNiSW). Kolejnych dziewięć publikacji jest w przygotowaniu lub czeka na recenzje.   

Komputery UCO realizują obliczenia z wykorzystaniem standardowego oprogramowania naukowego - akademickiego i komercyjnego, a także programów autorstwa samych użytkowników.

Uniwersyteckie Centrum Obliczeniowe powstało w 2015 roku, dzięki dofinansowaniu Unii Europejskiej, jako jeden z elementów projektu budowy i wyposażenia kampusu UwB. Centrum mieści się w budynku Wydziału Matematyki i Informatyki.

(PW / Foto: UwB)