Rodzinny kapitał opiekuńczy. Jak i gdzie wnioskować o pieniądze?

Od 1 stycznia 2022 r. na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia, będzie przysługiwać dodatkowe świadczenie - Rodzinny kapitał opiekuńczy. W sumie do 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko. Świadczenie będzie wypłacane w miesięcznych częściach na dwa sposoby, po 500 zł miesięcznie przez dwa lata lub 1 000 zł miesięcznie przez rok, w zależności od wyboru rodzica. Ustawa zakłada także dofinansowanie do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci. Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Wniosek o RKO będzie składany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w postaci elektronicznej. Pieniądze będą wypłacane tylko na konto bankowe.

Od nowego roku kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał rodzinom dzieci w maksymalnej wysokości 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od 12. miesiąca życia do ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko kończy 35. miesiąc życia. Świadczenie będzie wypłacane w miesięcznych częściach na dwa sposoby: po 500 zł miesięcznie przez dwa lata lub 1000 zł miesięcznie przez rok, w zależności od wyboru rodzica. Wsparcie będzie niezależne od dochodów rodziny i nie będzie opodatkowane.

Prawo do świadczenia będą mieć także ci rodzice, którzy już teraz mają dwoje lub więcej małych dzieci. Wówczas świadczenie będzie przysługiwało na drugie dziecko lub kolejne proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy, jednak nie wcześniej niż od ukończenia 12. miesiąca życia do ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko, na które przysługuje kapitał, kończy 35. miesiąc życia.

Przyjmowaniem wniosków o rodzinny kapitał opiekuńczy, ich rozpatrywaniem oraz wypłatą tego świadczenia będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wniosek o Rodzinny Kapitał Opiekuńczy i załączniki do wniosku będą składane wyłącznie w postaci elektronicznej, za pomocą tych samych systemów teleinformatycznych, co wnioski o świadczenie "Dobry start" i świadczenie wychowawcze w ramach programu "Rodzina 500+". To portal Emp@tia, PUE ZUS oraz bankowość elektroniczna.

Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewiduje, że wysokość pobieranego kapitału może zostać zmieniona - tj. podwyższona z 500 zł do 1 000 zł miesięcznie albo obniżona z 1 000 zł do 500 zł miesięcznie, na wniosek rodzica, przy czym taką dyspozycję można będzie złożyć tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.

Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym określają maksymalny termin dla ZUS na rozpatrzenie wniosku o kapitał. Wynosi on dwa miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Z kolei wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej niż za miesiąc, od którego przysługuje prawo do kapitału.

Urzędnicy tłumaczą, że jeśli kapitał zostanie przyznany, to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu PUE ZUS - również wtedy, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia. Z kolei jeśli kapitał nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Decyzję odmowną w takim przypadku rodzic otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do prezesa tej instytucji, a następnie skarga do sądu administracyjnego.

Ustawa zakłada także dofinansowanie do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci. Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (przekazywane bezpośrednio instytucji), jednak nie więcej niż wysokość faktycznej opłaty ponoszonej przez rodziców za dany miesiąc. W tym wypadku też nie będzie obowiązywało kryterium dochodowe.

Dofinansowanie dotyczyć będzie dzieci, które nie będą objęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym. Chodzi np. o pierwsze lub jedyne dzieci w rodzinie. Mogą z niego skorzystać też rodzice na drugie lub kolejne dziecko w rodzinie, ale tylko za okresy uczęszczania do żłobka, klubu dziecięcego lub do dziennego opiekuna, za które nie przysługuje rodzinny kapitał opiekuńczy (np. uczęszczanie do żłobka przed 12. miesiącem życia dziecka). Dofinansowanie dotyczy opłat za uczęszczanie do placówki, nie obejmuje natomiast opłat za wyżywienie w placówce.

Rozwiązanie będzie obowiązywać od 1 kwietnia 2022 r., dofinansowanie przysługiwać będzie jednak z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r., jeżeli dziecko w styczniu i kolejnych miesiącach uczęszczało do żłobka, klubu dziecięcego lub do dziennego opiekuna.

(Oprac. P. Walczak / Foto: pixabay.com)