Rada Naczelna nieuznawanego przez władze w Mińsku Związku Polaków na Białorusi, obradująca w październiku Białymstoku, apelowała o przekazanie białoruskiej Polonii podręczników do nauki języka polskiego. To bardzo ważne, by dzieci i młodzież za granicą miały kontakt z językiem ojczystym. Polacy mieszkają w większości krajów powstałych po rozpadzie Związku Sowieckiego – na Białorusi, Litwie, Ukrainie, w Kazachstanie, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanie. Zawiodła ich tam pogmatwana historia wspólnego kawałka świata. Jednak w żadnym z tych państw sytuacja zamieszkałych tam Polaków nie jest tak trudna jak na Białorusi.
Na Litwie mieszka około 200 tys. Polaków, i choć tylko 77 % z nich deklaruje język polski jako język ojczysty, to przecież działa tam ponad 130 szkół z językiem polskim, działają dziesiątki polonijnych organizacji, Domy Polskie, legalna polska prasa, publikująca nieraz artykuły niezgodne z polityczną linią państwa litewskiego. Pomimo tarć i konfliktów, jak np. spór o litewskojęzyczną maturę, polska edukacja na Litwie nie napotyka przeszkód. Podobnie na Ukrainie – pomimo niezapomnianej jeszcze krwi dzielącej oba narody, działają tam setki polskich organizacji, wzorowo współpracujących zarówno z organizacjami, jak i samorządami ukraińskimi. Rozwija się polskie szkolnictwo, choć wobec liczby Polaków (ocenianej na 144 tysiące do prawie 900 tysięcy osób, według różnych danych), polskich szkół jest wciąż za mało.
Tymczasem wśród 295 tysięcy Polaków mieszkających na Białorusi działają trzy organizacje polonijne, w tym jedna nieuznawania przez władze białoruskie. Istnieją tylko dwie szkoły polskie (w Grodnie i Wołkowysku), wybudowane zresztą za polskie pieniądze, poddane ścisłej kontroli państwowej i stałej ingerencji w programy nauczania oraz proces edukacyjny. W państwowym systemie oświaty nasila się tendencja do ograniczania i likwidacji nauczania języka polskiego. Jeśli w roku szkolnym 2002/3 języka polskiego w różnych formach uczyło się 16.105 osób, w roku szkolnym 2006/7 – 11.954 osoby, to w roku szkolnym 2011/12 – już tylko 8.362 osoby. Trudniej niż kiedyś spotkać na Białorusi nauczycieli z Polski, dzieci w polskich szkołach uczą się (poza językiem polskim i historią) z rosyjskojęzycznych podręczników.
Nieliczne polskie organizacje – Związek Polaków na Białorusi, Polska Macierz Szkolna, oraz mniejsze inicjatywy podtrzymywane przez kościół katolicki i konsulaty RP na Białorusi, poszerzają możliwości nauczania języka polskiego, oraz w języku polskim. Liczba uczniów pobierających naukę ośrodkach działających poza systemem oświaty stale rośnie. W roku szkolnym 2011/12 tylko Związek Polaków na Białorusi prowadził nauczanie w 20 punktach, w których pracowało 50 nauczycieli. Ta praca wymaga wsparcia, zwłaszcza od rodaków z Ojczyzny. Wsparcia oferowanego nie tylko przez dedykowane instytucje, takie jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ale też przez samorząd, instytucje kultury, organizacje pozarządowe i zwykłych obywateli. Współpracując z białostockim Regionalnym Ośrodkiem Debaty Międzynarodowej Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego przekazał ponad 8 tys. książek, zebranych z przeznaczeniem do szkół polskich na Białorusi i Ukrainie. To olbrzymi i piękny dar – kilkanaście metrów sześciennych podręczników i literatury pięknej, wypełniające szczelnie ciężarówkę, dotarło do Białegostoku, gdzie Transgraniczne Centrum Kultury Węglowa udostępniło na ich potrzeby przestrzeń magazynową. Książki niebawem trafią do Związku Polaków na Białorusi, a stamtąd – do polskich szkół na wschodzie. To początek współpracy Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Białymstoku z organizacjami polonijnymi – jesteśmy przekonani że zaangażowanie rodaków pozwoli na niejedną, piękną i pożyteczną akcję.
Komentarze opinie