Miastu nie zależy na promocji? Ciekawy konkurs władz nie interesuje, bo niby po co

Świta ze Słonimskiej mogłaby pokazać, że są jej bliskie idee dbałości o środowisko i zrównoważonego rozwoju. Ale nikt tego udowadniać nie zamierza, bo trzeba by było się postarać stając w szranki z innymi polskimi aglomeracjami. Wystarczy więc, jeśli od czasu do czasu ktoś Białemustokowi przyzna jakieś wyróżnienie sam z siebie, na to przecież nie trzeba marnować energii i za dużo myśleć. Ale do chwalenia się potem chętnych już nie brakuje.

Dość długo, bo trzy tygodnie zajęło pracownikom Biura Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego w Białymstoku dowiedzenie się, czy w magistracie ktokolwiek słyszał o konkursie organizowanym przez ambasadę Francji w Polsce. Nikt się nie przyznał. A chodzi o ECO-MIASTO, do którego zgłaszają się większe i mniejsze ośrodki od kilku lat. Udział wzięło już kilkadziesiąt polskich miast, co oznacza, że odpowiedzialni za ich promocję urzędnicy śledzą takie pojawiające się ciekawe inicjatywy i potrafią namówić przełożonych do tego, by zdecydowali się na zgłoszenie. Bo to w końcu reklama, możliwość pokazania i zaprezentowania miejscowości oraz propagowanie cennych oraz ważnych dla mieszkańców inicjatyw.

W Białymstoku takimi głupotami głowy sobie nie zawracają.

- Do Urzędu Miejskiego w Białymstoku nie dotarły informacje o konkursie ECO-MIASTO, organizowanym przez ambasadę Francji w Polsce - kwituje Izabela Wolińska z biura prasowego naszego magistratu.

Odpowiedź bardzo wymowna, bo sugerująca, że to organizatorzy powinni łaskawie przysłać pismo zapraszające. My nie namawiamy do udziału, być może ów konkurs jest mało istotny, ale trzeba uczciwie przyznać dwie rzeczy. Po pierwsze, takie ośrodki jak Kraków, Warszawa, Lublin, Zabrze, Wrocław czy nawet niedaleki Ełk, który w pierwszej edycji został laureatem w kategorii budownictwo ekologiczne, doceniły wartość dodaną. Po drugie, to władze Białegostoku wielokrotnie podkreślały, że istotny jest dla nich rozwój transportu publicznego, chwaliły się autobusami hybrydowymi i testowanymi na naszych ulicach elektrycznymi. Niezliczoną ilość razy powtarzano dziennikarzom, jakim to udanym projektem było wprowadzenie miejskich rowerów. Tadeusz Truskolaski mówił, że BiKeRy dodały naszemu miastu nowej energii, wpisały się w jego infrastrukturę i świadomość mieszkańców. Sam zresztą chętnie wsiadał na rower podczas konferencji prasowych, by ładnie wyglądało to na zdjęciach.

– BiKeRy funkcjonują w naszym mieście trzeci rok i ciągle liczba ich użytkowników rośnie – powiedział pod koniec lipca tego roku zastępca prezydenta Białegostoku Robert Jóźwiak. – Cieszymy się, bo to oznacza, że ekologiczne rozwiązania komunikacyjne w Białymstoku zyskują coraz większą popularność.

Białostoccy urzędnicy ochoczo opowiadają o budowie kolejnych kilometrów ścieżek rowerowych. Zapraszają media na otwarcie bulwarów, jak te na Bacieczkach. Wiceprezydent Jóźwiak w marcu sadził z przedszkolakami drzewka i tłumaczył, że na terenie miasta mamy łącznie ponad dwa tysiące hektarów terenów zielonych, zapowiedział wtedy, że w tym roku w mieście posadzonych będzie 207 drzew, 5,5 tysiąca krzewów oraz około cztery tysiące innych roślin, takich jak byliny, pnącza. W maju na oficjalnej stronie miasta pojawiła się taka informacja: Białystok coraz bardziej pięknieje po zimie, przybywa kwiatów i zieleni. W wielu miejscach prowadzone są wiosenne nasadzenia. Na terenie spalarni śmieci natomiast odbywają się pikniki ekologiczne, a podczas otwarcia obiektu Truskolaski określił go jako inwestycja dziesięciolecia.

Powyższe, ale i wiele innych czynników wpisują się właśnie w ideę konkursu ECO-MIASTO. Ruszyła już czwarta edycja. Program promuje koncepcję zrównoważonego rozwoju miast w oparciu o kwestie ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. Tematyka odpowiada czterem kategoriom i dotyczy mobilności zrównoważonej, efektywności energetycznej budynków, gospodarki wodnej oraz zarządzania lokalnymi systemami energetycznymi. Na projekt ECO-MIASTO 2016 składają się konkurs ECO-MIASTO, seminaria tematyczne oraz projekt edukacyjny dla szkół. W trakcie poprzednich trzech edycji do konkursu zgłosiły się 84 miasta, które w sumie przesłały 120 formularzy konkursowych. 15 samorządów zostało laureatami (ich listę przedstawiamy na końcu artykułu). Biorąc pod uwagę, że wśród nich znajdują się powszechnie znane, może warto, by i w Białymstoku zastanowiono się nad zgłoszeniem. Efekt to promocja, ale i w razie zwycięstwa możliwość dalszego chwalenia się docenieniem tego, jak mieszkańcom poprawia się tu jakość życia.

Niestety nikt u nas, jak już wspomnieliśmy, o projekcie nie słyszał. Zapytaliśmy osoby zajmujące się obsługą prasową białostockiego urzędu miejskiego, czy może zgłoszenie planowane jest w tym roku. No to się dowiedzieliśmy jak wyżej. Przez trzy tygodnie nikomu nie zechciało się dowiedzieć, co to za inicjatywa, o której pisze dziennikarz. Chcieliśmy też dowiedzieć się, czy według magistratu Białystok to miasto, któremu bliskie są idee promowania dbałości o środowisko naturalne. To pytanie było chyba zbyt trudne, ponieważ pozostało bez odpowiedzi i ciężko wnioskować, że milczenie oznacza "tak". Bo niby na jakiej podstawie mamy tak sądzić, skoro Biuro Komunikacji Społecznej nie jest w stanie oficjalnie niczego takiego skomentować.

Postaramy się zatem zainteresować tematem nasz samorząd. Pierre Buhler, ambasador Francji w Polsce, powiedział, że podczas szczytu klimatycznego COP21, który odbył się pod koniec ubiegłego roku w Paryżu, udało się zawrzeć globalne porozumienie w kwestii zmian klimatu. Kluczowym ustaleniem jest utrzymanie wzrostu globalnych średnich temperatur na poziomie znacznie poniżej 2 stopni Celsjusza. Aby to osiągnąć potrzebne są takie projekty jak ECO-MIASTO, propagujące wśród miast ideę zrównoważonego rozwoju. Kontynuowana jest więc w Polsce misja, której celem jest poprawa stanu środowiska. Ambasador cieszy się, że w każdą kolejną edycję projektu angażuje się coraz więcej samorządów.

Przypomnijmy: główny element projektu ECO-MIASTO, jakim jest konkurs skierowany do samorządów, rozpoczął się 1 lipca tego roku. Przyjmowanie zgłoszeń potrwa do 20 października. Miasta będą mogły zgłaszać swoje projekty w czterech kategoriach: mobilność zrównoważona, efektywność energetyczna budynków, gospodarka wodna oraz zarządzanie lokalnymi systemami energetycznymi. Startujące w konkursie samorządy zostaną podzielone ze względu na wielkość ośrodków: do 100 tys. i ponad 100 tys. mieszkańców, co oznacza, że w każdej kategorii będzie dwóch zwycięzców. Aby wziąć udział w konkursie, należy wypełnić formularz zgłoszeniowy, który dostępny jest na stronie internetowej eco-miasto.pl.

Ogłoszenie wyników nastąpi jesienią na uroczystej gali w ambasadzie Francji. Poza prestiżowymi statuetkami i tytułem polskiego ECO-MIASTA 2016, laureaci otrzymają dodatkowe nagrody, m.in. każdy ze zwycięzców w kategorii mobilność zrównoważona otrzyma samochód elektryczny Renault ZOE do testów na okres miesiąca, natomiast w kategorii efektywność energetyczna budynków firma Saint-Gobain dla każdego z dwóch zwycięskich miast przekaże produkty WEBER – preparat gruntujący, klej do izolacji termicznej i tynk hydrofilowy oraz siatkę podtynkową ADFORS, a także lekką wełnę szklaną ISOVER. "Teraz Środowisko" przyzna także nagrodę wyróżniającemu się dynamiczną polityką środowiskową. Zwycięzca otrzyma w prezencie reportaż promocyjny na "Teraz Środowisko".

Przy wyborze najlepszych miast w kategorii mobilność zrównoważona brane będzie pod uwagę m.in. zaangażowanie samorządów w rozbudowę ekologicznej komunikacji miejskiej, zwiększenie liczby i długości ścieżek rowerowych, efektywność działania inteligentnych systemów transportowych, propagowanie mobilności elektrycznej i wprowadzanie udogodnień dla kierowców pojazdów elektrycznych, a także planowanie długofalowe.

W kategorii efektywność energetyczna budynków kluczowe w ocenie będą natomiast projekty realizowane w zakresie m.in. termomodernizacji budynków oraz instalacji systemów monitorowania strat energii, a także budżet wydawany z jednej strony na energię, z drugiej na inwestycje mające zmniejszyć koszty jej zużycia.

Z kolei w kolejnej kategorii – gospodarka wodna – miasta zostaną ocenione m.in. pod kątem ochrony dostępnych ujęć wody i stanu ich zanieczyszczenia, inwestycji w rozbudowę systemów wodno – ściekowych i wodociągowych, jak również działania samorządów prowadzące do zmniejszenia strat wody w sieciach wodociągowych.



W zarządzaniu lokalnymi systemami energetycznymi kluczowe jest właściwe połączenie źródeł systemowych ciepła i elektryczności z lokalnie produkowaną lub odzyskiwaną energią,  wykorzystując przy tym potencjał odnawialnych źródeł energii i ich efektywne zarządzanie. Bezpieczna i zrównoważona energia, która jest dostosowana do indywidualnych potrzeb każdego terytorium jest jednym z największych wyzwań lokalnych władz.

Podobnie jak w poprzednich edycjach projektu ECO-MIASTO, tym razem także nie zabraknie seminariów tematycznych. We wrześniu i październiku odbędą się cztery seminaria odpowiadające tematyce każdej z kategorii konkursowych. Szczegółowe informacje na temat miejsc i terminów pojawią się na stronie
eco-miasto.pl. Seminaria tematyczne są ważnym elementem projektu, ponieważ skupiają przedstawicieli polskich i francuskich miast, dając im okazję do wymiany doświadczeń oraz poznania najlepszych międzynarodowych praktyk.

Dodatkową aktywnością w ramach projektu ECO-MIASTO będzie projekt edukacyjny organizowany przez WSPÓLNIE – Fundację LafargeHolcim. Jego celem jest uwrażliwienie dzieci i młodzieży na jakość otoczenia, w którym żyją oraz zaangażowanie ich do czynnego udziału w kreowaniu miejsc i budowaniu przyjaznej przestrzeni z zachowaniem troski o środowisko. Projekt będzie realizowany w formie konkursu architektonicznego dedykowanego dla dzieci i młodzieży szkół podstawowych, gimnazjów oraz liceów. Wybrane projekty młodych projektantów będą miały szansę na realizację miejsc przyjaznych dla mieszkańców oraz stworzonych zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Organizatorem projektu jest Ambasada Francji w Polsce, we współpracy z Renault Polska, SAUR Polska, Saint-Gobain, Grupą EDF reprezentowaną przez EDF Polska, DK Energy oraz TIRU, a także Fundacją LafargeHolcim oraz Krajową Agencją Poszanowania Energii.

Zapytaliśmy w Biurze Komunikacji Społecznej o kilka rzeczy, które są brane przez jury przy ocenie w poszczególnych kategoriach. Okazuje się, że powierzchnia terenów zielonych, będących w utrzymaniu Departamentu Gospodarki Komunalnej Urzędu Miejskiego w Białymstoku, wynosi łącznie 353,55 ha.

- Ścieżek rowerowych mamy aż 109 kilometrów - chwali cytowana już powyżej Izabela Wolińska.

Obecnie łączna liczba pojazdów Białostockiej Komunikacji Miejskiej wynosi 255, z czego 14 sztuk stanowią autobusy spełniajace rygorystyczną normę emisji spalin EURO VI. W najbliższym czasie zakup kolejnych takich pojazdów planuje spółka KPKM. Na razie po białostockich ulicach jeżdżą dwa autobusy hybrydowe, oba w spółce KPK. Z klei KPKM w zeszłym roku i w pierwszym kwartale 2016 dwa razy testowało elektryczny Solaris i chiński pojazd BYD.

Białystok nie zamierza iść śladem kilku polskich aglomeracji, które postanowiły wprowadzić specjalne udogodnienia dla mieszkańców posiadających samochody niskoemisyjne, np. znosząc opłaty za parkowanie w płatnych strefach albo proponując atrakcyjne ceny. Auta przyjazne środowisku są zresztą premiowane w wielu metropoliach na świecie. Za przykłady w kraju można wziąć choćby Tarnów, Katowice, Gdańsk, Szczecin czy Toruń.

- Zgodnie z ustawą o drogach publicznych, strefę płatnego parkowania ustala się na obszarach charakteryzujących się znacznym deficytem miejsc postojowych, jeżeli uzasadniają to potrzeby organizacji ruchu. Istotne jest także propagowanie wśród mieszkańców rezygnacji z korzystania z samochodów, bez względu na ich rodzaj, na rzecz transportu publicznego - wyjaśnia Wolińska. - Ponadto, wprowadzenie zerowej stawki opłaty dla posiadaczy pojazdów hybrydowych i elektrycznych zmniejszyłoby liczbę miejsc postojowych w centrum dostępnych dla wszystkich mieszkańców naszego miasta.

Rozwija się wspomniany system BiKeR na terenie Białegostoku (są także
trzy stacje poza miastem - w gminach Choroszcz i Juchnowiec). Znajduje się tu już 46 stacji z 460 rowerami.

Oto laureaci poprzednich edycji konkursu ECO-MIASTO
2015:
- mobilność zrównoważona: powyżej 100 000 mieszkańców - Kraków,
- efektywność energetyczna: powyżej 100 000 mieszkańców - Bielsko-Biała, poniżej 100 000 mieszkańców - Kościerzyna,
- gospodarka odpadami: powyżej 100 000 mieszkańców - Wrocław, poniżej 100 000 mieszkańców - Tczew,
- gospodarka wodna: powyżej 100 000 mieszkańców - Zabrze, poniżej 100 000 mieszkańców - Puławy.
2014:
- mobilność zrównoważona: powyżej 100 000 mieszkańców - Lublin, poniżej 100 000 mieszkańców - Malbork,
- efektywność energetyczna budynków: powyżej 100 000 mieszkańców - Gdańsk, poniżej 100 000 mieszkańców – Nowy Dwór Mazowiecki,
- gospodarka odpadami: powyżej 100 000 mieszkańców - Kraków, poniżej 100 000 mieszkańców - Puławy.
2013:
- mobilność zrównoważona: powyżej 100 000 mieszkańców - Warszawa, 30 000 - 100 000 mieszkańców - Zamość, poniżej 30 000 mieszkańców - Kościerzyna,
- budownictwo ekologiczne: powyżej 100 000 mieszkańców - Warszawa, 30 000 - 100 000 mieszkańców - Ełk, poniżej 30 000 mieszkańców - Płońsk.

(Piotr Walczak / Foto: BI-Foto)