Świadczenie wspierające a składki emerytalne i ubezpieczenie zdrowotne. Opiekun ma do nich prawo

Od 1 stycznia 2024 r. zaczną obowiązywać przepisy umożliwiające osobie, która nie będzie podejmowała zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, złożenie wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i zgłoszenie siebie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz zdrowotnego. Ten przywilej dotyczy opiekunów osób pobierającej świadczenie wspierające.

Do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego może zostać zgłoszona osoba, która:

• nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielenia wsparcia osobie pobierającej świadczenie wspierające,
• wspólnie mieszka i gospodaruje z osobą pobierającą świadczenie wspierające,
• nie jest objęta obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z innego tytułu oraz nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty (w tym w KRUS),
• nie jest zgłoszona do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu (w tym w KRUS),
• złożyła wniosek o zgłoszenie jej do tych ubezpieczeń.

Zgłoszenie do ubezpieczeń przysługuje jednocześnie tylko jednej osobie sprawującej opiekę nad osobą pobierającą świadczenie wspierające. W przypadku, gdy dana osoba sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą pobierającą świadczenie wspierające, prawo do ubezpieczeń przysługuje jej tylko w odniesieniu do opieki nad jedną osobą.

Zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego przez osobę sprawująca opiekę następuje przez złożenie wniosek USW-1. Jest to "Wniosek o zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz ubezpieczenia zdrowotnego", który jest dostępny wyłącznie w postaci elektronicznej.

Objęcie ubezpieczeniami z tytułu sprawowania opieki następuje na okres:

• od dnia, który został wskazany we wniosku o zgłoszenie do ubezpieczeń jako dzień rozpoczęcia sprawowania opieki nad osobą pobierającą świadczenie - nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony i nie wcześniej niż od dnia, od którego przysługuje prawo do świadczenia wspierającego osoby, nad którą sprawowana jest opieka,
• do dnia wskazanego w tym wniosku jako dzień zakończenia sprawowania opieki nad taką osobą - nie później niż do dnia, w którym prawo do świadczenia wspierającego ustało.

Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne będą naliczane i opłacane przez ZUS od kwoty odpowiadającej wysokości pobieranego świadczenia wspierającego przez osobę, nad którą sprawowana jest opieka. Składki te są finansowane z budżetu państwa.

Jeśli osoba sprawująca opiekę przestanie spełniać warunki do zgłoszenia do ubezpieczeń, w tym przestanie sprawować opiekę (o ile dzień zakończenia opieki nie został wskazany we wniosku o zgłoszenie do ubezpieczeń), musi ona poinformować ZUS o tych okolicznościach na formularzu USW-4 "Informacja o zaprzestaniu spełniania warunków do zgłoszenia do ubezpieczeń", który jest dostępny również wyłącznie w postaci elektronicznej.

Osoba, która zostanie zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu sprawowania opieki nad osobą pobierającą świadczenie wspierające, będzie mogła zgłosić do tego ubezpieczenia także członków swojej rodziny. Może to zrobić jedynie elektronicznie wypełniając formularz USW-5 "Wniosek o zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego".

ZUS sporządzi zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego, jeśli:

• zgłaszany członek rodziny nie będzie zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu do ubezpieczeń (np. z tytułu umowy zlecenia),
• zgłaszany członek rodziny nie będzie już zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny przez inną osobę.

(P. Walczak)