Reklama

Ta książka to wędrówka po najpiękniejszych zakątkach powiatu sokólskiego i okolicach

Fakty Białystok

29/10/2022 15:42

Zdjęcie autorki z książkami / Foto: Piotr Awramiuk, PB

Powstała druga część książki „Podróże po drewnianym Podlasiu”. Dzięki niej zachwycimy się malowniczą architekturą drewnianą, odkryjemy wielokulturowość regionu, a także poznamy rzemieślników, którzy wiernie odwzorowują dawne metody tworzenia. Książka pozwoli w pełni docenić wyjątkowość i dziedzictwo historyczne Sokólszczyzny.

„Podróże po drewnianym Podlasiu 2” opracowała dr inż. arch. Magdalena Sulima, pracownik Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej. Publikację wyróżnia oryginalna i bogata oprawa graficzna, na którą składają się kolaże zdjęć, fotografii i rysunków. Autorka opracowała ilustracje we współpracy z Angeliną Juszkiewicz, Anną Kalicką i Kamilem Barszczewskim, absolwentkami i studentem Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej, członkami studenckiego koła naukowego „mała ARCHITEKTURA”, które podejmuje różnorodne działania edukacyjno - kulturalne, promujące uroki architektury wschodniego Podlasia.

Książkę wydała Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, przy wsparciu finansowym marszałka województwa podlaskiego.

„Podróże po drewnianym Podlasiu 2” to rodzaj ilustrowanego przewodnika, który oprowadza czytelnika po kulturze, zabytkach i tradycjach powiatu sokólskiego i okolic.

Trasa, przez którą prowadzi, zorientowana jest na drewniane obiekty o istotnych walorach kulturowych, ukazujących specyfikę i unikatowość opisywanych miejsc. To charakterystyczne dla Sokólskich Wzgórz olbrzymy, czyli wiatraki, które do dzisiaj można spotkać w pasie pomiędzy Sokółką, Krynkami i Kuźnicą Białostocką, a także drewniana zabudowa domów z gankami i przeszklonymi werandami w okolicach Korycina i Suchowoli. To także drewnale, czyli wielkopowierzchniowe malowidła autorstwa Arkadiusza Andrejkowa, wykonane na ścianach drewnianych domów i budynków gospodarczych - wylicza dr inż. arch. Magdalena Sulima.

Na kartach „Podróży po drewnianym Podlasiu 2” znajdziemy też opis kościoła św. Anny w Kamiennej Starej - najstarszego drewnianego kościoła na Podlasiu. Nie przegapimy malowniczo wpisanych w wiejski krajobraz krzyży i kapliczek. Odwiedzimy prawosławne cerkwie, żydowskie domy modlitwy, a także przepełnione symboliką meczety i mizary we wsiach Bohoniki i Kruszyniany, gdzie po dziś dzień społeczność tatarska kultywuje swoją religię i tradycję.

W „Podróżach po drewnianym Podlasiu 2” znajdziemy również zachętę, by poznać niezwykłe osoby, które mieszkają i tworzą na tym obszarze.

Zachęcam w książce do spotkań z lokalnymi twórcami i artystami. Na przykład z garncarzem z podlaskiego zagłębia gliny, który na swoim garncarskim kole lepi ładyszki, makutry, buńki, a także jednym z ostatnich czynnych kowali na Podlasiu. We wsi Zamczysk możemy poznać łyżkarza, a w Janowie tkaczki, które do dzisiaj tkają na krosnach przepiękne dwuosnowowe dywany - mówi Magdalena Sulima.

Czytelnicy „Podróży” odkryją florę i faunę Puszczy Knyszyńskiej oraz najciekawsze potrawy kuchni regionalnej: supraską babkę ziemniaczaną, sery korycińskie i orientalne, niezwykle sycące dania kuchni tatarskiej.

Warto wspomnieć, że niektóre opisane w książce miejscowości są jeszcze nieodkryte przez turystów. To urokliwe wsie o ogromnym potencjale kulturowym: Sitawka, Łaźnie, Kamienna Stara, Łosośna Mała. Opisuję też miejsca bardziej rozpoznawalne, jak Bohoniki i Kruszyniany, Krynki, Korycin, Suchowolę czy Supraśl. Każda z tych miejscowości to inne zagadnienie merytoryczne, związane z architekturą, religią, kulturą i przyrodą - podkreśla Magdalena Sulima.

Przewodnik można odbierać w bardzo indywidualny sposób: czytać, przeglądać, wertować, przechodzić w kolejne miejsce, powracać, odkrywać treści w dowolnej kolejności. Każdy znajdzie tu coś interesującego i inspirującego.

Kierowana do odbiorcy w każdym wieku publikacja zaprasza na wspólną podróż po Podlasiu dzieci, rodziców i dziadków. Proponowane w niej podejście - wycieczki nastawionej na lokalność - pomaga w budowaniu poczucia tożsamości z kulturą regionu. Jest także formą promocji i ochrony dziedzictwa kulturowego naszego województwa.

Tytułowe drewniane Podlasie to według mnie żywy organizm, z którym kontakt ma zachęcać i angażować do wędrówki po różnych zakamarkach tego zakątka Polski. Myślę, że w książce udało się pokazać, jak go w twórczy sposób odkrywać. Taki był główny cel publikacji, żeby pokazać, że dziedzictwo przodków nie jest nudne. Spojrzenie na lokalność w globalnym świecie może mieć bowiem duże znaczenie poznawcze. Jednocześnie - na czym mi bardzo zależało - zwracam tu uwagę na aspekt przemijania i czasowej nietrwałości. Tym samym książka staje się głosem w dyskusji na temat ochrony dziedzictwa kulturowego Podlasia - mówi Magdalena Sulima.

„Podróże po drewnianym Podlasiu 2” łączą precyzję naukową z oryginalnym przekazywaniem wiedzy i funkcją przewodnika turystycznego. Dowodzą, że architektura, kultura i natura mogą służyć wszechstronnej edukacji.

Książka pozwala na wgląd w kulturę wsi i małych miast, a przez to kształtuje świadomość społeczną w zakresie roli materialnych i duchowych śladów przeszłości w budowaniu naszej tożsamości. Jest ona wynikiem moich podróży po Podlasiu, badań terenowych, rozmów z mieszkańcami, lokalną społecznością, artystami, przewodnikami. Publikację poprzedziła też kwerenda biblioteczna - podkreśla dr inż. arch. Magdalena Sulima.

Województwo podlaskie jest obszarem o niezwykłym bogactwie kultury materialnej i duchowej. Ze względu na swoje przygraniczne położenie było od wieków miejscem przenikania się elementów kultury materialnej i duchowej Wschodu i Zachodu. Oprócz Polaków, ziemie te zamieszkiwały różne narodowości, m.in. Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Tatarzy, Żydzi, wędrowni Romowie. Ta mozaika kulturowo - etniczna znalazła swoje odzwierciedlenie w przetrwałych tutaj obiektach sakralnych różnych religii, miejscach kultu, a także w tradycjach, w obyczajowości, w języku oraz kuchni.

Jednym z elementów, który wyróżnia Podlasie pośród innych obszarów naszego kraju, jest budownictwo drewniane. Z jednej strony są to drewniane domy mieszkalne, obiekty sakralne, budynki gospodarcze, niekiedy układy przestrzenne całych miejscowości, a z drugiej - związana z nimi kultura niematerialna, która jest przejawem silnej tożsamości lokalnej społeczności, ze swoim miejscem zamieszkania, ziemią i korzeniami. Mam tu na myśli legendy, zwyczaje, wierzenia, folklor słowny i muzyczny. Wszystkie te czynniki są zapisane w formach przestrzennych. Pokazują one jak szerokie i wielowymiarowe jest zagadnienie architektury drewnianej na Podlasiu, która na przestrzeni lat stała się swoistym wykładnikiem krajobrazu kulturowego, a zarazem niepodważalnym dowodem na istnienie ducha tego miejsca - mówi autorka.

Słowa autorki „Podróży po drewnianym Podlasiu” potwierdza mgr inż. arch. Michał Czerwiński z renomowanej pracowni WXCA, współtwórca projektu Pawilonu Polski na EXPO 2020 w Dubaju, a jednocześnie absolwent Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej. Opowiadając o idei obiektu, architekt podkreślał, że nawiązał do bogatej tradycji budownictwa drewnianego w Polsce, silnie zaznaczonej na Podlasiu.

Projektowanie budynków z drewna w XXI wieku to ważny element kształcenia studentów Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej. Podczas studiów uczą się oni czerpać inspirację z historycznych technik i konstrukcji budowlanych, korzystać z uroku i ciepła, które daje drewno, a także odkrywać na nowo jego walory.

Publikacja jest dostępna w formie PDF na stronie Oficyny Wydawniczej Politechniki Białostockiej: https://pb.edu.pl/oficyna-wydawnicza/wp-content/uploads/sites/4/2022/10/Podroze-po-drewnianym-podlasiu-2.pdf

(PW)