W II wojnie światowej dzielnie walczyli polscy Tatarzy. Ta społeczność poniosła ogromne straty

Za swoje męstwo i oddanie Rzeczypospolitej otrzymali ziemie na Kresach. Polscy Tatarzy otrzymali od Króla Jana Sobieskiego kilka wsi i szybko rozwinęli tam rolnictwo oraz rzemiosło. Od tamtej pory dzielnie stawali do walki, kiedy Rzeczypospolita była w potrzebie. Polscy Tatarzy stanęli też do walki przeciwko okupantom w 1939 roku. Ich społeczność jednak poniosła ogromne straty.

Cała Polska po II wojnie światowej była ogromne zniszczona. Straty dotknęły wszystkich dziedzin życia, w tym życia ludzkiego. Między innymi zdziesiątkowana została społeczność tatarska. Po wojnie Tatarzy zamieszkiwali już tylko dwie wsie – Kruszyniany i Bohoniki, choć przed wojną Polacy narodowości tatarskiej mieszkali jeszcze w kilku sąsiednich wsiach.

Postawę patriotyzmu Tatarzy budowali w oparciu o wspólną przeszłość i walkę o dobro Ojczyzny, którą była Rzeczypospolita, ale jednocześnie nigdy nie zrezygnowali ze swojej „inności”. Oddanie się sprawie polskiej przez tyle wieków ukształtowało w nich postawę miłości i lojalności wobec Polski, chociaż nigdy nie zapominali o swoim pochodzeniu. O tym nie zapomnieli do dziś.

Polscy Tatarzy walczyli także w II wojnie światowej. Co ważne, kilka lat wcześniej otrzymali zgodę na powołanie jednostki muzułmańskiej w Wojsku Polskim. W kampanii 1939 r. I szwadron tatarski wraz z całym 13 Pułkiem Ułanów Wileńskich walczył w ramach Wileńskiej Brygady Kawalerii płk. Konstantego Druckiego-Lubeckiego. Ten szwadron wziął udział między innymi w zażartych walkach pod Piotrkowem Trybunalskim. Później polscy Tatarzy walczyli między innymi u boku gen. Andersa i gen. Maczka. Dzielnie przelewali krew także pod Monte Cassino.

Jednak polscy Tatarzy, którzy sami mówią, że są przede wszystkim Polakami, w czasie II wojny światowej ponieśli dotkliwe straty. Ze społeczności nieco ponad 5-tysięcznej, zostało ich niewiele ponad 2 tysiące. Straty były dotkliwe szczególnie wśród inteligencji, zaś warunki w powojennej Polsce sprawiły, że Tatarzy przeprowadzali się z Kresów między innymi do Wrocławia, Szczecinka, czy Gorzowa Wielkopolskiego. Ale część z nich wróciła na dawne tereny. Dziś mieszkają głównie w dwóch podlaskich wsiach, w Kruszynianach i Bohonikach.

Tatarzy w Polsce chociaż zatracili znajomość swojego ojczystego języka, to jednak pozostali wierni religii muzułmańskiej. Ale zawsze byli też wierni przede wszystkim Rzeczypospolitej. I są po dziś dzień, bo są dumni ze swojej historii i dokonań. Warto jeszcze przypomnieć kilka nazwisk znanych postaci ze społeczności tatarskiej.

Aleksander Achmatowicz – prawnik, minister sprawiedliwości w rządach Krymu i Litwy Środkowej, senator w okresie II Rzeczypospolitej.

Rafał Gan-Ganowicz – polski najemnik, dziennikarz, działacz polityczny i społeczny. Pochodził z rodziny o korzeniach tatarskich, posługującej się herbem Rawicz.

Magdalena Abakanowicz – artystka; pochodziła ze szlacheckiej rodziny o tatarskim rodowodzie.

Henryk Sienkiewicz – polski pisarz – noblista; jego ojciec pochodził od Tatarów, którzy osiedlili się na Litwie w XVI i XVII wieku.

Jan Lechoń – polski poeta i diarysta, współzałożyciel grupy Skamander, pochodzenie jego rodziny wywodziło się od Tatarów żmudzkich.

Konstanty Sulkiewicz – polski prawnik, oficer Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Leon Sulkiewicz – oficer Wojska Polskiego.

Aleksander Jeljaszewicz – dowódca 1 szwadronu tatarskiego 13 Pułku Ułanów Wileńskich.

Charles Bronson – amerykański aktor; jego ojciec był potomkiem Lipków zamieszkałych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Łukasz Biegański – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, jeden z dowódców insurekcji kościuszkowskiej.

(Agnieszka Siewiereniuk – Maciorowska/ Zdjęcia: DDB)