Co z emeryturą zmarłego?

Prawo do świadczeń ustaje ze śmiercią osoby uprawnionej. Jeżeli zgon świadczeniobiorcy nastąpił przed terminem płatności emerytury lub renty, a istnieje jeszcze możliwość wstrzymania wypłaty tego świadczenia, wtedy wstrzymanie następuje od miesiąca, w którym nastąpił zgon. W przeciwnym przypadku wstrzymanie wypłaty świadczenia następuje od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zmarł emeryt bądź rencista.

Listonosz, który przynosi emeryturę czy rentę po śmierci świadczeniobiorcy, nie powinien jej wypłacać domownikom, tylko zwrócić do ZUS, a uprawniony członek rodziny powinien złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wypłatę tzw. świadczenia niezrealizowanego. W sytuacji kiedy listonosz wypłaci świadczenie, ZUS ustali nadpłatę i będzie dochodził zwrotu wypłaconej kwoty. Pieniądze wypłacone po śmierci emeryta lub rencisty trzeba zwrócić, jako nienależnie pobrane świadczenie.

Jeżeli było to świadczenie, które zmarłemu należało się za miesiąc, w którym emeryt albo rencista zmarł - bez względu na to, w jakim dniu miesiąca nastąpił zgon - ZUS na wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia wyda formalną decyzję i przekaże pieniądze osobom uprawnionym. Wniosek o niezrealizowane świadczenie należy złożyć przed upływem 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której przysługiwało świadczenie.

Jeśli emerytura lub renta przekazywana jest na rachunek bankowy, obowiązek zwrotu dotyczy świadczeń wypłaconych za miesiące następujące po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć.

Niezrealizowane świadczenie to takie, do którego zmarła osoba była uprawniona przed śmiercią, ale go nie pobrała lub nie zostało ono jej wypłacone. Jeżeli np. ktoś zmarł w październiku, a ZUS nie wypłacił świadczenia, bo otrzymał informację o zgonie, to niezrealizowaną emeryturę można wypłacić członkom rodziny tej osoby - na ich wniosek.

Niezrealizowane świadczenie to również takie świadczenie, o które zmarła osoba złożyła wniosek, ale nie otrzymała decyzji, np. z powodu prowadzonego przez urzędników postępowania. Również w przypadku, gdy osoba, która ma ustalone prawo do świadczenia i która złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty, a przed załatwieniem tego wniosku przez ZUS zmarła, należność przysługująca zmarłemu może być wypłacona w ramach niezrealizowanych świadczeń.

Prawo do niezrealizowanych świadczeń mają:
- w pierwszej kolejności - mąż, żona lub dzieci zmarłego, jeśli prowadziły z nim wspólne gospodarstwo domowe,
- w drugiej kolejności - małżonkowie i dzieci, z którymi zmarły nie prowadził gospodarstwa domowego,
- w trzeciej kolejności - inni członkowie rodziny uprawnieni do renty rodzinnej lub ci, na których utrzymaniu pozostawała osoba zmarła, w razie braku wymienionych wyżej małżonka i dzieci.

Dokumenty, na podstawie których ZUS ustali uprawnienia do niezrealizowanych świadczeń, to w szczególności:
- odpis aktu zgonu,
- odpis aktu małżeństwa - w przypadku małżonka,
- odpis aktu urodzenia - w przypadku dzieci,
- dowody potwierdzające fakt prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego lub fakt przyczyniania się do utrzymywania osoby zmarłej.

Druk wniosku o niezrealizowane świadczenie (ENS) dostępny jest na stronie internetowej ZUS, a także w każdej placówce tej instytucji.

(Oprac. P. Walczak / Foto: pixabay.com)