Kamienica z ul. Św. Mikołaja 8. Wkrótce może nam ubyć jeden zabytek z miasta

Niegdyś był to piękny zabytek, kamienica zlokalizowana w ścisłym centrum Białegostoku, przy ul. Św. Mikołaja 8. Wkrótce może jednak w ogóle przestać istnieć, bo jest w fatalnym stanie technicznym. Prezydent Miasta Białegostoku zawiadamia właśnie o zamiarze wykreślenia tej kamienicy z ewidencji zabytków.

Zupełnie niedawno, bo było to w połowie listopada 2019 roku, wojewódzka konserwator zabytków wpisała do rejestru zabytków część kamienicy z ulicy Św. Mikołaja 8. Do rejestru trafiły zatem tylko elementy: elewacja frontowa, południowa i część elewacji wschodniej o długości 8 metrów od krawędzi elewacji frontowej w kierunku północnym. Całego budynku nie można było wpisać do rejestru, ponieważ już wtedy był on w fatalnym stanie technicznym.

- Cały obiekt nie mógł być wpisany do rejestru zabytków, ponieważ nie pozwalało na to kilka czynników. Chodzi o zły stan techniczny, co potwierdziły liczne ekspertyzy, w tym ekspertyzy sporządzone na mój wniosek przez ekspertów z listy ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Dlatego wybraliśmy opcję najbardziej wartościowej tkanki i możliwej do zachowania, czyli elewacje – wyjaśniała w listopadzie ubiegłego roku prof. Małgorzata Dajnowicz, wojewódzka konserwator zabytków.

Ten zły stan zabytku spowodował, że miała ona zostać wyburzona już ponad rok temu. Procedura została jednak wstrzymana właśnie działaniem pani konserwator, która wszczęła postępowanie o wpisanie do rejestru zabytków części kamienicy z ul. Św. Mikołaja 8. Elementy zaś nie wpisane do rejestru zabytków pozostawały tylko w ewidencji, która nie zapewnia takiej ochrony zabytkom, jak zapisanie ich w rejestrze. Ale było też wiadomo od początku, że kamienica będzie musiała zostać rozebrana, ponieważ rozbiórkę nakazał inspektor nadzoru budowlanego. Istnieje bowiem groźba katastrofy budowlanej.

Stanie się to najprawdopodobniej już niebawem, ponieważ Prezydent Miasta Białegostoku zdecydował już ponad miesiąc temu o zamiarze wykreślenia z ewidencji zabytków tę zabytkową kamienicę. Zamiar ten ogłosił poprzez zawiadomienie, które ukazało się dopiero teraz na stronach internetowych Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Białymstoku.

„Prezydent Miasta Białegostoku informuje o zamiarze wyłączenia z gminnej ewidencji zabytków Miasta Białegostoku karty adresowej następującego zabytku:

1. Kamienica, ul. Św. Mikołaja 8, Białystok, czas powstania 1876 r. oprac. Krzysztof Kulesza, 20.X.2016 r.” – czytamy na stronach urzędu.

Kwestia ochrony tego obiektu była podejmowana od dawna. W marcu 2005 r., do rejestru zabytków została wpisana kamienica czynszowa z oficyną przy ul. Świętego Mikołaja 8 w Białymstoku. Decyzja ta jednak została zaskarżona do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a po kilku miesiącach decyzją z sierpnia 2005 r. Minister Kultury uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, powołując się na wady przeprowadzonego postępowania (m.in. brak uzasadnienia formalno-prawnego jak i merytorycznego). Ówczesny wojewódzki konserwator zabytków wydał jednak decyzję umarzającą postępowanie administracyjne w przedmiocie wpisu do rejestru zabytków.

Kamienica wybudowana około 1887 roku usytuowana jest w centrum Białegostoku, w północnej pierzei ul. Św. Mikołaja. Jest to budynek wolnostojący, trzykondygnacyjny, częściowo podpiwniczony (w obszarze) oficyny, złożonym z prostopadłościennego korpusu głównego nakrytego dachem dwuspadowym i wydłużonej oficyny ustawionej pod kątem prostym, krytej dachem pulpitowym. Kamienica z oficyną zostały wybudowane w technologii tradycyjnej, murowanej z belkowymi stropami między kondygnacyjnymi oraz spadzistymi dachami o drewnianej więźbie dachowej. Konstrukcja i technologia wznoszenia są typowe dla czasów, w których były budowane. Na osi korpusu głównego znajduje się przejazd bramny sklepiony kolebkowo.

(Źródło: WUOZ/ Agnieszka Siewiereniuk – Maciorowska)