Podlaski biznes w potrzebie. Gdzie po pomoc na Podlasiu w tym trudnym czasie?

Stan wyjątkowy mocno dotknął przedsiębiorców w naszym regionie. Tych działających nieopodal granicy. Tym bardziej, że wciąż zmagają się z restrykcjami w związku z pandemią koronawirusa. O tym, w jakich sprawach i komu może pomóc Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, z Mateuszem Wasilewskim (na zdjęciu), pełnomocnikiem terenowym w Białymstoku, rozmawia Piotr Walczak.

Piotr Walczak, Dzień Dobry Białystok: W części regionu, wzdłuż granicy z Białorusią, mamy stan wyjątkowy. Co do tego, że uderza to w działających tam przedsiębiorców, nie ma chyba wątpliwości, a chodzi przecież nie tylko o pracodawców, ale i pracowników. Do białostockiego biura zgłaszają się firmy z prośbami o wsparcie?

Mateusz Wasilewski, pełnomocnik terenowy Rzecznika MŚP: Na wstępie należy zaznaczyć, że po raz pierwszy pod rządami obowiązującej konstytucji został wprowadzony jeden z opisanych w niej stanów nadzwyczajnych - stan wyjątkowy, obejmujący część województwa podlaskiego i lubelskiego przy granicy z Białorusią. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że na obszarze nim objętym w istotny sposób korzystanie z konstytucyjnych wolności i praw zostało ograniczone, m.in. w zakresie działalności gospodarczej (art. 22 Konstytucji RP), czy też korzystania z dóbr kultury (art. 74 ust. 4 Konstytucji RP), wpływających na funkcjonowanie lokalnych przedsiębiorców, dotkniętych jednocześnie restrykcjami wynikającymi z trwającej pandemii wirusa SARS-CoV-2. Nie jest to łatwa sytuacja dla przedsiębiorców, budząca wśród nich niepewność, również w zakresie ich przyszłości, dlatego zespół Biura Rzecznika MŚP Oddział Terenowy w Białymstoku jest otwarty na udzielenie stosownej pomocy w ramach przyznanych Rzecznikowi MŚP ustawowych uprawnień.

Dotychczas do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców zgłosiło się kilkoro przedsiębiorców funkcjonujących na obszarze stanu wyjątkowego - głównie z obszaru Puszczy Białowieskiej, którzy prosili o interwencję Rzecznika MŚP wobec nieostatecznych czy też burzliwych prac parlamentarnych nad projektem ustawy o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego.

I czego te firmy oczekują od Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców?

- Wśród zgłaszanych propozycji, sformułowanych na podstawie kierowanych wniosków interwencyjnych, Rzecznik MŚP postulował m.in. o rozszerzenie uprawnionych grup przedsiębiorcówdo wsparcia finansowego w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego czy też poddanie szerszej dyskusji progu wysokości rekompensat. Ostatecznie ustawa o rekompensacie z dnia 29 września 2021 r. w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego zakłada, że rekompensaty będą przysługiwać przedsiębiorcom i rolnikom świadczącym usługi hotelarskie, pilotom wycieczek, przewodnikom turystyki, firmom gastronomicznym na obszarze objętym stanem wyjątkowym. Rekompensata ma być ustalana za okres 30 dni trwania stanu wyjątkowego w wysokości 65 proc. średniego miesięcznego przychodu podmiotu ze świadczonych przez niego usług albo prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Zgodnie z ustawą, aby dostać rekompensatę, uprawniony podmiot musi wystąpić ze stosownym wnioskiem do właściwego wojewody. Mają się w nim znaleźć dokumenty potwierdzające informacje o przychodzie za dany okres. Decyzję w sprawie rekompensaty wojewoda ma wydawać niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Decyzje wojewody mają być ostateczne i prawomocne. Należy również podkreślić, że w celu weryfikacji danych zawartych we wniosku wojewoda może przeprowadzać kontrole lub zlecać ich przeprowadzenie. Jeżeli kwota rekompensaty przekracza kwotę 65 000 zł, przeprowadzenie kontroli będzie miało charakter obligatoryjny.

Jakieś interwencje już podjęliście?

- Ze względu na fakt, że ostateczna treść przepisów ustawy o rekompensacie została przyjęta na przełomie września i października 2021 r. na dzień dzisiejszy do Oddziału Terenowego Biura Rzecznika MŚP w Białymstoku nie wpłynęły jeszcze wnioski interwencyjne związane z procedurą czy udzieleniem rekompensat w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego. Podkreślenia wymaga fakt, że przepisy regulujące tę kwestie weszły w życie 4 października 2021 r. zatem pierwsze decyzje w sprawie rekompensat powinny być wydawane przed końcem tego miesiąca. Z uwagi na powyższe Biuro Rzecznika MŚP Oddział Terenowy w Białymstoku w ramach ustawowych uprawnień jest otwarte na wnioski interwencyjne przedsiębiorców.

O jakie branże głównie chodzi?

- Rekompensaty będą mogli otrzymać przedsiębiorcy oraz rolnicy świadczący usługi hotelarskie, a także przedsiębiorcy prowadzący działalność pilota wycieczek lub przewodnika turystycznego w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, jak również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie gastronomii. Rekompensata będzie też przysługiwała przedsiębiorcom prowadzącym działalność organizatora turystyki lub podmiotu ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych w rozumieniu ustawy z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Według szacunkowych założeń Oceny Skutków Regulacji do projektu ustawy, rekompensaty dostanie ok. 170 firm i rolników świadczących usługi hotelarskie i 35 firm prowadzących usługi gastronomiczne z obszaru objętego stanem wyjątkowym w przygranicznym pasie 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 miejscowości w województwie lubelskim.

Proszę przypomnieć, bo część czytelników może tego nie wiedzieć: konkretnie, kto i z czym w ogóle może się zgłaszać do pełnomocnika Rzecznika MŚP w Białymstoku?

- Do Rzecznika MŚP Oddział Terenowy w Białymstoku może zgłosić się każdy przedsiębiorca - przy czym pomoc jest dedykowana podmiotom mającym status mikro, małego bądź średniego przedsiębiorcy. Rzecznik MŚP ma uprawnienie do działania tylko w sprawach pomiędzy przedsiębiorcą a urzędem, samorządem bądź instytucją państwową. Nie ma natomiast uprawnień do działania w sporach pomiędzy przedsiębiorcami.

Rzecznik MŚP ma prawo do interweniowania w sytuacji, gdy doszło do naruszenia praw przedsiębiorcy przez organ administracji publicznej. Powierzone ustawowe uprawnienia o charakterze interwencyjnym umożliwiają Rzecznikowi MŚP m.in. żądania od organów władzy publicznej złożenia wyjaśnień, udzielenia informacji lub udostępnienia akt i dokumentów w sprawach konkretnych przedsiębiorców, wsparcie przedsiębiorców na etapie postępowań administracyjnych, występowania do odpowiednich urzędów z wnioskami o wydanie objaśnień prawnych przepisów dotyczących działalności gospodarczej, jak też w przypadku dostrzeżenia rozbieżności w stosowaniu prawa przez sądy, możliwość zwrócenia się o rozstrzygnięcie problemu do Naczelnego Sądu Administracyjnego czy Sądu Najwyższego.

Szefuje pan w podlaskim biurze od początku tego roku. W trudnym czasie przejął pan kierownictwo: pandemia. Zdaję sobie sprawę, że trudno byłoby się chwalić, ale jednak zapytam. Jakie głównie sprawy wpływały do oddziału od stycznia i jakiemu odsetkowi firm udało się pomóc?

- Bazując na liczbach, zespół Rzecznika MŚP w Białymstoku tylko w tym roku prowadził ponad 780 spraw interwencyjnych, z czego, od początku 2021 r. wpłynęło ich blisko 650. W pierwszym i drugim kwartale 2021 r. Oddział Terenowy w Białymstoku głównie zajmował się sprawami nie tylko przedsiębiorców z województwa podlaskiego i warmińsko - mazurskiego zgodnie z przypisaną właściwością miejscową, ale również prowadził jako jednostka wyznaczona do procedowania spraw z całej Polski w zakresie odmownych decyzji PFR o subwencje finansowe w ramach programu rządowego: "Tarcza finansowa 1.0 i 2.0 Polskiego Funduszu Rozwoju dla mikro, małych i średnich firm".

Zespół Rzecznika MŚP w Białymstoku pomógł uzyskać przedsiębiorcom subwencję w ramach Tarczy 2.0 w łącznej kwocie co najmniej 20 mln zł, przy czym ogólna kwota jest z pewnością dużo wyższa, z uwagi na niezakończone  procedowanie ostatnich rozstrzygnięć PFR. W wyniku podjętych czynności interwencyjnych uzyskaliśmy kilkadziesiąt pozytywnych decyzji PFR, choć mamy jeszcze co najmniej kilka spraw w toku, co do których czekamy na rozstrzygnięcia. Średnio w wyniku zakończonej sukcesem interwencji białostockiego oddziału przed PFR pomogliśmy pozyskać przedsiębiorcy kwotę 470 tys. zł.

Oprócz spraw związanych z PFR mieliśmy kilka sukcesów w sprawach ubezpieczeń społecznych przed ZUS, jak też  podatkowych przed Wojewódzkimi Sądami Administracyjnymi, w tym w sprawach dotyczących naruszenia przepisów ustawy SENT w odniesieniu do transportu paliwa, gdzie WSA w Warszawie wydał bardzo istotne orzeczenie w zakresie art. 165b § 1 Ordynacji podatkowej potwierdzające, że postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej z ustawy SENT może być wszczęte jedynie w terminie 6 miesięcy od daty zakończenia kontroli drogowej. Po upływie tego terminu wszczęcie postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej i wydanie decyzji merytorycznej przez organ skarbowy jest niedopuszczalne. Taka wykładnia przepisów jest zgodna ze stanowiskiem prezentowanym przez Rzecznika MŚP. 

Końcowo podkreślenia wymaga fakt, że praca zespołu Rzecznika MŚP Oddział Terenowy w Białymstoku, którym kieruje jest zauważalna nie tylko w naszym regionie, ale ma bezpośredni wydźwięk na rzecz przedsiębiorców w skali kraju, co jest konsekwencją profesjonalnego podejścia oraz prezentowanej wiedzy merytorycznej radców prawnych zatrudnionych w białostockim oddziale. W imieniu Rzecznika MŚP zachęcam przede wszystkim Przedsiębiorców, choć nie tylko - do korzystania z informacji, stanowisk i uzyskanych objaśnień prawnych zamieszczanych na stronie Biura Rzecznika MŚP pod adresem https://rzecznikmsp.gov.pl

Dziękuję za rozmowę.