Zwolenienia lekarskie. Im przyjrzał się białostocki ZUS

Kontrola zwolnień lekarskich przebiega dwutorowo. Kontroluje się prawidłowość wykorzystania zwolnienia oraz słuszność jego wystawienia. Celem wystawienia zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy jest powrót do zdrowia i dalsze zatrudnienie.

Na płatniku składek spoczywa obowiązek przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby lub konieczności sprawowania opieki. Dotyczy on tych płatników składek – pracodawców, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.

Natomiast kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy pracowników zatrudnionych u pracodawców zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych oraz osób prowadzących pozarolniczą działalność, przeprowadzają upoważnieni pracownicy oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który jest płatnikiem zasiłków dla tych pracowników.

- Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy pracownik w okresie orzeczonej niezdolności do pracy nie wykonuje pracy zarobkowej albo czy nie wykorzystuje zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem – wyjaśnia Katarzyna Krupicka, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa podlaskiego.

Pracownik, który w czasie niezdolności do pracy wystawionym na druku ZUS ZLA wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, traci prawo do zasiłku chorobowego. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w takim przypadku za cały okres objęty zaświadczeniem lekarskim, w czasie którego została stwierdzona choćby jedna z tych okoliczności. Zasady te dotyczą także wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby, wypłacanego na podstawie art. 92 Kodeksu pracy przez pracodawcę z jego środków za okres 33 dni, a w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50 rok życia – za okres 14 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

Podczas przeprowadzonych przez ZUS kontroli ujawnione zostały przypadki:

- traktowania zwolnienia jak urlop i wyjazd na wczasy lub wycieczkę zagraniczną;

- przeprowadzanie remontu mieszkania ,intensywna praca na działce;

- zajmowania się starszym rodzicem wymagającym opieki kiedy sam ubezpieczony jest chory;

- czynne uczestniczenie w imprezach sportowych, koncertach itp.

- stałe nadzorowanie pracy pracowników we własnej firmie lub w ogóle prowadzenie w pełnym wymiarze własnej działalności;

- wykonywania prac polowych we własnym gospodarstwie rolnym.

- W przypadku przeprowadzania kontroli w miejscu zamieszkania lub pobytu ubezpieczonego i stwierdzenia jego nieobecności, kontrolę ponawia się w miarę możliwości i wyjaśnia przyczyny tej nieobecności. Najczęstszym wyjaśnieniem powodu nieobecności są wizyty kontrolne u lekarza, realizacja recepty w aptece, czy też odbywanie rehabilitacji. Gdy chory odmówi wyjaśnienia przyczyny nieobecności w domu w czasie kontroli, albo nie udzieli wyjaśnień w wyznaczonym terminie, uznaje się, że zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane niezgodnie z jego celem i wówczas odmawia się prawa do zasiłku chorobowego. Pracodawca również ma podstawę do odmowy prawa do wynagrodzenia za czas choroby – tłumaczy Katarzyna Krupicka.

Pozbawienie prawa do zasiłku chorobowego w związku z niewłaściwym wykorzystaniem zwolnienia lekarskiego od pracy może nastąpić nie tylko w wyniku przeprowadzonej kontroli, ale także wtedy, gdy pracodawca uzyska informacje wskazujące na niewłaściwe wykorzystanie zwolnienia lekarskiego od pracy, np. uzyska informację o wykonywaniu pracy zarobkowej u innego pracodawcy. Sytuacja taka może mieć miejsce już po wypłacie zasiłku chorobowego.

W przypadku, gdy pracownikowi wypłacono zasiłek chorobowy za okres niezdolności do pracy, a w wyniku kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego od pracy ustalono brak prawa do zasiłku, pracodawca ma obowiązek wystąpić do oddziału ZUS o wydanie decyzji zobowiązującej pracownika do zwrotu wypłaconego zasiłku chorobowego. Zakład po przeanalizowaniu sprawy wydaje decyzję, w której zobowiązuje pracownika do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku.

Oddział ZUS w Białymstoku w 2016 roku przeprowadziła 2521 kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich. Wydanych zostało 78 decyzji stwierdzających niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie zasiłku. Zaoszczędzona została przy tym kwota 107 677,61zł.

Równolegle wykonywane były kontrole prawidłowości wystawienia zwolnień lekarskich. Przeanalizowano 5172 druki ZUS ZLA i wydano 109 decyzji skracających zwolnienia lekarskie. Zaoszczędzone pieniądze, które przyniosła ta weryfikacja to kwota 72 792,73zł.

(BL/ Foto: Flickr.com/ HerryLawford)