Od 2025 roku czeka nas wszystkich kolejna śmieciowa rewolucja. Zgodnie z przepisami UE w całym kraju rozpocznie się wprowadzanie kolejnego etapu selektywnej zbiórki i recyklingu śmieci i odpadów. Zmiana dotknie wszystkich: samorządy, przedsiębiorców i zwykłych obywateli i wprowadzi kolejne zmiany w naszych nawykach. Czy Białystok jest przygotowany na wprowadzenie nowych przepisów dotyczących segregacji odpadów budowalnych i tekstylnych?
Największą zauważalną zmianą będzie wprowadzenie systemu kaucyjnego dla plastikowych butelek. Będzie on dotyczył opakowań do pojemności 3 litrów oraz puszek do pojemności 1 litra. Do ceny każdego produktu w takim opakowaniu zostanie doliczona kaucja, która będzie zwracana wtedy, gdy klient będzie zwracał puste opakowanie do sklepu. Co ważne - dla odzyskania kaucji nie będzie konieczne przedstawienie paragonu zakupu w sklepie. Nie będzie to jednak możliwe w każdym ze sklepów. System kaucyjny wprowadzony od 1 stycznia 2025 będzie dotyczył małych sklepów, dla których przyjmowanie opakowań będzie dobrowolne. Duże sklepy (o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych) nie będą mogły jednak odmówić przyjęcia pustych opakowań. Będzie można oddawać tam - za zwrotem kaucji - jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych do 3 litra, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra. Nie wiadomo jeszcze jaka będzie wysokość kaucji doliczona do ceny produktów (kwotę określi rozporządzenie Ministera Klimatu i Środowiska,
Wysokość kaucji ma zostać określona w rozporządzeniu, a żeby ją odzyskać, nie trzeba będzie okazywać paragonu (nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego). Cel tych zmian to zwiększenie poziomu selektywnej zbiórki i recyklingu surowców i zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska. Jest to też wprowadzenie w życiu unijnej dyrektywy ws. zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.
- To odbije się na kieszeni zwykłych konsumentów, bo cena wzrośnie o wartość kaucji. Będzie to też duże obciążenie dla budżetu sklepów, bo oznacza więcej pracy, konieczność zapewnienia możliwości składowania zwracanych opakowań i stworzenia osobnych punktów do ich przyjmowania. Te koszty zostaną przerzucone na ceny wszystkich produktów. Nie wiemy jeszcze jak będzie wyglądało przekazywanie tych opakowań i kto je będzie odbierał od nas - mówił anonimowo jeden z kierowników sklepów w PSS Społem Białystok.
To nie wszystko: obowiązek segregowania śmieci zostanie nałożony także na deweloperów i firmy remontowe, które będą miały rozdzielania rodzajów odpadów na 6 frakcji - tak jak to obecnie czynią zwyczajni konsumenci. Dotąd taka działalność nie podlegała tym rygorem. Przedsiębiorstwa te będą musiały dzielić odpady na: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne i materiały ceramiczne oraz kamienie. Koszt selektywnej zbiórki tych odpadów to obowiązek każdego inwestora, który może robić to albo własnymi siłami albo zlecić to zadanie firmie zewnętrznej i pokryć koszty tej usługi. Remonty i prace budowlane prowadzone przez osoby prywatne pozostają bez zmian: już teraz mają obowiązek na własny koszt zamawiać w gminach specjalne kontenery na takie odpady. Umieszczanie ich w zwykłych pojemnikach grozi karą finansową.
Kolejny elementem rewolucji śmieciowej będzie zbiórka i recykling zużytych tekstyliów, czyli głównie zbędnej odzieży. Obecnie jest ona traktowana jako komunalne odpady zmieszane lub zbierane przez organizacje charytatywne. Od 1 stycznia 2025 gminy będą musiały stworzyć odrębny system przyjmowania zużytych ubrań i tkanin rozbudowując tzw. PSZOK-i czyli Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Każda z gmin może wprowadzić też inny system uwzględniający wyodrębnienie frakcji tkanin i tekstyliów w odpadach poprzez ustawianie specjalnych pojemników na ten cel.
Komisja Europejska w ubiegłym roku przedstawiła dane, że obywatele Unii Europejskiej kupują co roku ponad 26 kilogramów nowej odzieży. Co roku wyrzucają zaś aż 11 kilogramów zużytych i niepotrzebnych tekstyliów. Przemysł modowy jest obecnie jedną z największych gałęzi gospodarki odpowiedzialnych za szkodliwy wpływ na środowisko zwłaszcza poprzez zużycie wody i emisję gazów cieplarnianych. Według danych UE zużywa on więcej wody niż cały przemysł spożywczy i dostarcza do atmosfery gazy większe niż cała żegluga morska i powietrzna razem.
Przepisy dotyczące segregacji odpadów tekstylnych oraz budowalnych obowiązują od 2023 roku, ale zastosowano wobec nich dwuletnie vacatio legis, które wygasa właśnie 31 grudnia 2024 roku.
Zapytaliśmy o to czy miasto i spółki komunalne jest przygotowane na wprowadzenie w życie nowych przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach. Odpowiedź była zaskakująca.
- Gospodarka odpadami komunalnymi na terenie miasta Białegostoku w latach obecnych stanowi kontynuację przedsięwzięć i działań prowadzonych od 1 lipca 2013 r., czyli od wdrożenia nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. System ten ewoluuje i na podstawie zebranych doświadczeń jest sukcesywnie ulepszany tak, aby mógł spełniać zarówno wymogi wielokrotnie nowelizowanych i dynamicznie zmieniających się przepisów ustawy czystościowej, jak również oczekiwania mieszkańców - dostaliśmy odpowiedź Departamentu Komunikacji Społecznej Urzędu Miejskiego.
Nie jest to zatem potwierdzenie tylko deklaracja, że magistrat cały czas ulepsza system. Jednocześnie DKS odpowiada, że nie widzi konieczności wprowadzania zmian w obowiązującym systemie odbioru i segregacji śmieci jeżeli chodzi o odpady budowalne i poremontowe, a odpady tekstylne są obecnie już odbierane w dwóch PSZOK-ach: w Hryniewiczach i przy ul. 42 Pułku Piechoty 48 w Białymstoku.
Czy zatem Białystok jest przygotowany do rewolucji w śmieciach przekonamy się za kilka miesięcy. Oby nie okazało się, że jest tak jak z przygotowaniem do odśnieżania, gdzie jedyne co faktycznie stoi na dobrym poziomie to zapowiedzi i samopoczucie urzędników miejskich.
(Przemysław Sarosiek/ Foto: DDB)
Twoje zdanie jest ważne jednak nie może ranić innych osób lub grup.
Komentarze opinie